Koemelkallergie bij kinderen

Geschat wordt dat ongeveer 3% van alle zuigelingen dit heeft. Wat is de oorzaak van koemelkallergie en wat kan je doen?

Allergie voor koemelk komt bij kinderen vrij vaak voor.

Koemelkallergie kan verschillende lichamelijke klachten veroorzaken. Bij koemelkallergie reageert het afweersysteem van het lichaam (via de zogeheten IgE antistoffen) tegen het koemelkeiwit in de melk.

Er zijn verschillende factoren die reacties op koemelkeiwit in de hand kunnen werken:

• Erfelijke aanleg
  

  Kinderen van ouders met een atopische aanleg (dat is een grotere gevoeligheid van het afweersysteem op prikkels van buitenaf) hebben zelf ook een verhoogde kans om atopische klachten te ontwikkelen zoals eczeem en astma. Een verhoogde kans op een voedingsmiddelallergie hoort daar ook bij.

• Eiwitvertering in het spijsverteringskanaal

  Bij jonge kinderen is de vertering van allerlei eiwitten (zoals koemelkeiwit) nog niet volledig. Koemelkeiwit wordt dan niet door de verteringsenzymen gesplitst in kleinere stukken. Het intacte eiwit kan dus tot ver in het darmkanaal komen en eventueel in de darmwand terechtkomen waar het immuunsysteem op het koemelkeiwit kan reageren.

• Doorlaatbaarheid van de darmwand

  Bij zeer jonge kinderen is de darmwand nog relatief doorlaatbaar voor eiwitten. Wanneer er een allergie is voor deze eiwitten, zoals koemelkeiwit, zal het afweersysteem hiertegen gaan reageren met een allergische reactie. Bij het ouder worden van het kind zal een betere vertering (dus ook splitsing van de eiwitten in het maag-darmkanaal) en een verminderde doorlaatbaarheid van de darm ontstaan. Vanaf dat moment zal het kind niet meer zo makkelijk reageren op het koemelkeiwit. Er is dan tolerantie ontstaan voor het koemelkeiwit: het kind is ‘over de allergie heen gegroeid’.

Wat zijn de verschijnselen bij koemelkallergie?

Over het algemeen staan problemen van het maag-darmkanaal op de voorgrond. Dit is niet verbazingwekkend omdat het contact met het koemelkeiwit juist daar plaatsvindt. Een allergische reactie in de darmen zorgt voor buikpijn en diarree. Ook spugen en een slechte eetlust komen voor. Ook huidproblemen kunnen voorkomen.

Kinderen met een aanleg voor atopisch eczeem én koemelkallergie kunnen door het drinken van koemelk een verergering van het eczeem krijgen. Soms kunnen als gevolg van de allergische reactie op het koemelkeiwit galbulten (urticaria) ontstaan. Ook luiereczeem zou verergerd kunnen worden bij koemelkallergie. Soms is er ‘slechts’ sprake van een rusteloosheid van het kind zonder dat andere lichamelijke symptomen aanwezig hoeven te zijn.

Hoe wordt de diagnose ‘koemelkallergie’ gesteld?

Een arts zal de diagnose ‘koemelkallergie’ vooral baseren op het klachtenpatroon van het kind. Allergietesten kunnen worden uitgevoerd maar de uitslag ervan is niet altijd relevant. De allergietesten moeten dan ook als aanvulling op de anamnese worden beschouwd. Vooral bij heel jonge kinderen zijn de testen niet erg betrouwbaar en zijn de uitslagen soms ook moeilijk te interpreteren.

Wanneer testen worden uitgevoerd zijn dit meestal IgE bepalingen in het bloed of priktesten in de huid. De priktesten zijn doorgaans iets betrouwbaarder. Uiteindelijk zal de dermatoloog of kinderarts op basis van alle beschikbare gegevens de diagnose stellen en een verder beleid afspreken.

De meest betrouwbare test is de eliminatie-provocatietest. Hierbij wordt bij het kind bij wie een koemelkallergie vermoed wordt eerst alle koemelkeiwit bevattende voeding weggelaten. Vervolgens wordt dan weer koemelkeiwit gegeven. Wanneer bij de eerste stap van de test verbetering van de klachten optrad en bij nieuwe blootstelling aan het koemelkallergeen een verergering, is de diagnose met zekerheid vastgesteld. Deze test is echter vrij omslachtig en bij kinderen met een ernstige allergie ook niet geheel zonder gevaar (kans op een ernstige allergische reactie: anafylactische shock). Deze test wordt dan ook niet bij alle kinderen bij wie een koemelkallergie vermoed wordt standaard uitgevoerd.

Hoe wordt koemelkallergie behandeld?

Bij kinderen met een koemelkallergie zijn er verschillende mogelijkheden van alternatieve voeding:

• Borstvoeding

  Dit is bij zuigelingen verreweg de beste optie en het geven van borstvoeding is sowieso nuttig voor het voorkomen van atopische klachten bij het kind in de toekomst. Helaas lukt het niet alle moeders om borstvoeding te geven. Bovendien is er tegen de tijd dat een koemelkallergie bij een jong kind wordt vastgesteld bij de moeder meestal geen melkproductie meer en valt deze optie dus af.

• Hypoallergene melkvervangers

  Bij hypoallergene ‘melk’ zijn de koemelkeiwitten voorverteerd (gehydrolyseerd). De eiwitten zijn als het ware in kleine stukjes geknipt waardoor het afweersysteem ze niet meer als koemelkeiwit herkent. Er ontstaat nu dus ook geen afweerreactie meer. Er bestaan verschillende soorten voorverteerde melk: weinig gehydrolyseerd, sterk gehydrolyseerd en een melkvervangend product dat bestaat uit losse aminozuren.Bij kinderen met koemelkallergie wordt gekozen voor de sterk gehydrolyseerde melk en in ernstige gevallen voor de losse aminozuren-melk. Bij een aangetoonde koemelkallergie is voor de weinig gehydrolyseerde melk geen plaats. De keuze voor de juiste melkvervangende voeding bepaal je samen met de behandelend arts. De arts kan ook de vergoeding van de voeding bij de zorgverzekeraar aanvragen.

• Andere soorten melkvervangers

  Sojamelk was lang populair als koemelkvervanger. Helaas blijkt dat veel kinderen met een koemelkallergie ook een allergie hebben (of ontwikkelen) voor soja. Ook geitenmelk is vrijwel nooit een optie als alternatief omdat er bij verreweg de meeste kinderen met koemelkallergie er sprake is van een kruisallergie voor geitenmelk.

Welke voorzorgsmaatregelen kun je nemen?

• Wanneer één of beide ouders een atopische aanleg hebben, is de kans vrij groot dat het kind ook atopisch is. Bij deze kinderen is er dus ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van een koemelkallergie. Door borstvoeding te geven gedurende de eerste 6 maanden wordt de kans op het ontwikkelen van allergie verkleind en wordt ook het immuunsysteem positief beïnvloed en de rijping van het maagdarmkanaal gestimuleerd.
• Introduceer de ‘bijhapjes’ pas na 6 maanden en begin met groente- en fruithapjes. Wees voorzichtig met voedingsmiddelen die sterke allergenen bevatten zoals pinda, ei, koemelk, vis etc. Introduceer deze voedingsmiddelen één voor één zodat eventuele allergische reacties kunnen worden gerelateerd aan een bepaald voedingsmiddel.

Samenvattend…

1. Bij kinderen met koemelkallergie of een verhoogd risico voor koemelkallergie is borstvoeding het beste.
2. Wanneer bij kinderen met koemelkallergie borstvoeding geen optie (meer) is, zijn er goede melkvervangers verkrijgbaar. De keuze voor een van deze producten maak je samen met de behandelend arts.
3. Bij kinderen met koemelkallergie (of andere voedingsallergieën) is een goede begeleiding van een kinderarts en diëtist belangrijk. Bij vragen over het introduceren van voedingsmiddelen kun je ook bij hen terecht. Bij eczeemklachten wordt ook de dermatoloog ingeschakeld voor optimale begeleiding.
4. De meeste kinderen met een koemelkallergie op de jonge kinderleeftijd worden uiteindelijk tolerant voor koemelk en kunnen dan probleemloos koemelk drinken.

Bron: www.huidinfo.nl